Cùng nhìn lại các tin tức nổi bật về lừa đảo trực tuyến trong tuần qua (20/01 - 26/01/2025) với series “Điểm tin tuần” của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông. Các thông tin về ATTT, đặc biệt là lừa đảo trực tuyến sẽ được cập nhật hàng ngày/hàng tuần trên kênh thông tin Cổng không gian mạng quốc gia.

Theo dõi kênh thông tin chính thống Cổng không gian mạng quốc gia của Cục An toàn thông tin để cập nhật thường xuyên:

Website: https://khonggianmang.vn/

Facebook:

- https://www.facebook.com/govSOC

- https://www.facebook.com/congkhonggianmangquocgia

TikTok: https://www.tiktok.com/@congkgmqg

YouTube: https://www.youtube.com/@congKGMQG

I. TIN TRONG NƯỚC

1. CẢNH BÁO CHIÊU TRÒ LỪA ĐẢO MẠO DANH BỆNH VIỆN, KÊU GỌI TỪ THIỆN

Ban Giám đốc Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP Hồ Chí Minh vừa phát đi cảnh báo về việc giả mạo y bác sĩ bệnh viện này để lừa đảo theo hình thức đánh vào lòng thương cảm của người dân.

Dịp cận Tết Nguyên Đán Ất Tỵ, trên các mạng xã hội, đặc biệt Facebook xuất hiện tài khoản xưng là bác sĩ bệnh viện hoặc sinh viên thực tập tại Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Quận 5, TP Hồ Chí Minh, kêu gọi cộng đồng giúp đỡ, chuyển tiền cho một bệnh nhân sinh năm 1987, quê ở tỉnh Phú Thọ. Nội dung bài đăng nêu, người bệnh bị tai nạn gãy cổ và bị chồng bỏ lại bệnh viện do chi phí quá cao. Kèm theo lời kêu gọi từ thiện là hình ảnh bệnh nhân và số tài khoản ngân hàng. Nội dung trên cũng được một tài khoản nhận là sinh viên thực tập tại bệnh viện đăng lại. Một tài khoản khác tự xưng là bác sĩ cũng đăng tin kêu gọi chuyển tiền từ thiện cho trường hợp bệnh nhân sinh năm 1973 tại Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP Hồ Chí Minh. Bài đăng kèm theo số tài khoản ngân hàng.

Trước các thông tin trên, đại diện Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP Hồ Chí Minh khẳng định không có bệnh nhân nào như hình ảnh, thông tin, tình trạng như các bài đăng; đồng thời, không có bác sĩ và sinh viên thực tập đi kêu gọi tình thương và chuyển tiền từ thiện.

Để có thể phòng tránh được thủ đoạn lừa đảo tinh vi trên, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác, thận trọng tìm hiểu, kiểm chứng kỹ các thông tin đăng tải kêu gọi ủng hộ từ thiện trên các trang mạng xã hội; yêu cầu công khai, minh bạch thông tin về người cần giúp đỡ. Chỉ nên theo dõi các trang uy tín để cập nhật tin tức chính xác nhằm hạn chế những rủi ro về lừa đảo trực tuyến hoặc trở thành nạn nhân của đối tượng xấu trên mạng. Nêu cao tinh thần cảnh giác, không gửi tiền quyên góp, ủng hộ vào các tài khoản không rõ nguồn gốc. Tuyệt đối không chuyển tiền cho các cá nhân hoặc tổ chức tự phát không có danh tính rõ ràng. Chỉ thực hiện quyên góp thông qua các tài khoản chính thống thuộc cơ quan nhà nước hoặc tổ chức/ cá nhân uy tín. Trong trường hợp trở thành nạn nhân của đối tượng lừa đảo, người dân cần báo cáo ngay với cơ quan Công an để có thể hỗ trợ và giải quyết kịp thời.

2. CẢNH GIÁC TRƯỚC THỦ ĐOẠN GIẢ DANH BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỂ LỪA ĐẢO CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN

Thời gian qua, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, BHXH tỉnh Tiền Giang đã nhiều lần cảnh báo về việc một số đối tượng giả danh viên chức ngành BHXH để gọi điện thoại trực tiếp cho người tham gia BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) hoặc tạo các trang Fanpage Facebook, Zalo giả mạo ngành BHXH nhằm mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người dân. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn tiếp tục diễn ra ở một số địa phương với các hình thức khác nhau.

Mới đây trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, đối tượng sử dụng nhiều số điện thoại khác nhau nhắn tin cho người dân, người lao động giả danh Cổng thông tin BHXH Việt Nam yêu cầu thanh toán số tiền còn thiếu liên quan đến BHXH và đe dọa ngừng các dịch vụ, quyền lợi, nghĩa vụ hoặc trợ cấp từ phía cơ quan BHXH. Đây chỉ là hành vi mạo danh nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người tham gia. BHXH tỉnh Tiền Giang thông báo đến các sở, ban, ngành tỉnh; UBND các huyện, thị xã, thành phố; các Tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT; các đơn vị tham gia BHXH, BHYT, BHTN; người dân, người lao động trên địa bàn tỉnh đề cao tinh thần cảnh giác, bỏ qua những tin nhắn yêu cầu thanh toán tiền liên quan đến ngành BHXH, không kết bạn Zalo, không gọi điện xác nhận, không trả lời tin nhắn, không bấm vào các đường link lạ, không cung cấp OTP, mật khẩu cá nhân, nhận diện khuôn mặt... cho người lạ để tránh bị kẻ gian lợi dụng, lừa đảo.

Trước tình hình trên, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần cẩn trọng trước chiêu trò lừa đảo trên, nâng cao nhận thức về các hình thức lừa đảo mới nhất và cách phòng tránh. Nếu nhận được bất kỳ yêu cầu nào liên quan đến BHXH, hãy liên hệ trực tiếp với cơ quan BHXH qua số điện thoại và địa chỉ email chính thức để xác minh thông tin. Tránh nhấp vào liên kết hoặc gọi theo số điện thoại được cung cấp trong các thông báo nghi ngờ. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng qua email, tin nhắn, hoặc điện thoại trừ khi bạn đã xác minh chắc chắn đó là nguồn tin đáng tin cậy. Trong trường hợp nghi ngờ bản thân bị lừa đảo, người dân cần ngay lập tức báo cáo cho cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết và ngăn chặn kịp thời.

3. CẢNH BÁO CÁC HÀNH VI LỪA ĐẢO LIÊN QUAN ĐẾN ĐĂNG KIỂM XE CƠ GIỚI

Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM đề nghị người dân cảnh giác với các hành vi lừa đảo liên quan đến công tác đăng kiểm xe cơ giới.

Thời gian gần đây, xuất hiện một số đối tượng mạo danh cán bộ Cục Đăng kiểm Việt Nam, Sở GTVT, lãnh đạo hoặc nhân viên cơ sở đăng kiểm gọi điện đến chủ phương tiện. Các đối tượng thông báo ô tô hết hạn kiểm định cần phải gia hạn đăng kiểm; Cục Đăng kiểm Việt Nam thay đổi mẫu tem kiểm định và Giấy Chứng nhận kiểm định, đề nghị chủ phương tiện cập nhật mẫu tem và Giấy chứng nhận kiểm định mới; Thông tin chủ phương tiện đã khai báo tại Trung tâm đăng kiểm trước kia bị sai lệch, cần cung cấp thông tin cá nhân để cập nhật lại hồ sơ mà không cần đến Trung tâm đăng kiểm. Căn cứ các quy định của pháp luật về hoạt động kiểm định xe cơ giới, hiện nay, mọi thủ tục hành chính và kiểm định phương tiện xe cơ giới đều được thực hiện tại các cơ sở đăng kiểm. Tất cả khoản thu về giá dịch vụ, phí, lệ phí đều phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ theo quy định. Sở GTVT, các cơ sở đăng kiểm không thực hiện bất kỳ cuộc gọi điện thoại nào đến người dân và doanh nghiệp. Các đối tượng mạo danh nêu trên đã có hành vi lừa đảo, vi phạm pháp luật cần phải được xử lý theo quy định.

Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo các chủ phương tiện không cung cấp thông tin cá nhân qua điện thoại, không truy cập các đường link hoặc quét mã QR không rõ nguồn gốc. Khi có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến đăng kiểm, người dân nên trực tiếp đến các cơ sở đăng kiểm hoặc liên hệ cơ quan chức năng có thẩm quyền. Trong trường hợp nghi ngờ bản thân bị lừa đảo, người dân cần ngay lập tức báo cáo cho ngân hàng hoặc cơ quan chức năng để được hỗ trợ, giải quyết và ngăn chặn kịp thời.

4. CẢNH BÁO HÌNH THỨC LỪA ĐẢO TIỀN LÌ XÌ ONLINE, KHUYẾN MÃI TRI ÂN DỊP TẾT NGUYÊN ĐÁN 2025

Lì xì điện tử dần trở nên phổ biến, tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi, tính năng này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị các đối tượng xấu lợi dụng để giăng bẫy người dùng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong dịp Tết Nguyên đán năm 2025 cận kề.

Thủ đoạn của các đối tượng thường là giả mạo công an địa phương, nhân viên ngân hàng, nhân viên công ty điện, nước thông báo chương trình tri ân dịp tết, lì xì online. Tại đây, đối tượng lừa đảo có thể giả mạo công an địa phương yêu cầu người dân cập nhật thông tin giấy tờ tùy thân hoặc đe dọa đang liên quan đến vụ án nghiêm trọng; đối tượng lừa đảo cũng có thể giả mạo nhân viên ngân hàng mời mở thẻ tín dụng, hỗ trợ chuyển tiền, giả danh nhân viên công ty điện nước đe dọa sẽ cắt điện nước.

Ngoài ra, đối tượng còn có thể mạo danh những thương hiệu uy tín hoặc người thân, bạn bè gửi tin nhắn, email thông báo khách hàng được nhận lì xì qua tài khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc quà tặng gửi đến tận nhà. Tiếp theo, đối tượng sẽ gửi đường link lạ, mã QR là trang website, phần mềm giả mạo hoặc đường dẫn chứa virus nhằm chiếm quyền điều khiển thiết bị của nạn nhân thông qua các ứng dụng nhắn tin như Zalo, Telegram, Messenger… Khi truy cập vào website, ứng dụng giả mạo, khách hàng sẽ phải nhập các thông tin cá nhân, thông tin thanh toán là thông tin tài khoản ngân hàng, số thẻ, mật khẩu, mã OTP. Sau đó đối tượng lừa đảo sẽ sử dụng thông tin này để chiếm đoạt tài sản.

Một thủ đoạn khác đánh vào tâm lý nhu cầu đổi tiền mới của người dân để lì xì tết, đối tượng lừa đảo sử dụng các trang mạng xã hội, trang thương mại điện tử tiếp cận khách hàng có nhu cầu và yêu cầu cọc tiền trước hoặc trả trước toàn bộ số tiền cần đổi. Sau khi nhận tiền, đối tượng sẽ cắt liên lạc, không đổi tiền theo thỏa thuận, đưa không đủ tiền, chuyển tiền giả cho người dân.

Trước chiêu trò tinh vi trên, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần tuyệt đối cảnh giác trước các cuộc gọi hoặc tin nhắn lạ. Thực hiện xác minh, kiểm chứng thông tin qua các kênh chính thống và kiểm chứng thông tin về website/đường link. Đối với giao dịch ngân hàng, cần đăng xuất ngay sau khi kết thúc phiên giao dịch hoặc khi không còn sử dụng; chỉ đăng nhập tài khoản ngân hàng với những thiết bị đáng tin cậy. Tuyệt đối không truy cập vào đường link lạ, quét mã QR lạ, cài đặt và cấp quyền truy cập các phần mềm lạ. Đối với các phần mềm như VNEID, Dịch vụ công, ứng dụng ngân hàng… người dân chỉ nên tải các phần mềm trên chợ ứng dụng của điện thoại (App Store đối với iOS, CH Play đối với Android); đồng thời kiểm tra lượt tải, đánh giá của ứng dụng trên chợ ứng dụng trước khi quyết định tải phần mềm. Không cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng như mật khẩu, mã OTP… cho bất kỳ ai, kể cả nhân viên ngân hàng. Khi phát hiện các đối tượng có hành vi tàng trữ, lưu hành tiền giả hay các hành vi lừa đảo, trục lợi khác, cần kịp thời trình báo cơ quan Công an gần nhất để có biện pháp ngăn chặn, xử lý theo quy định của pháp luật.

II. TIN QUỐC TẾ

5. TÁI DIỄN THỦ ĐOẠN LỪA ĐẢO GIẢ MẠO DỊCH VỤ ICLOUD

Mới đây, Tờ FoxNews đã đưa ra cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo giả mạo dịch vụ Icloud, thông báo tài khoản Apple của người dùng đã bị khóa tạm thời, mục đích là để chiếm đoạt thông tin tài khoản, đánh cắp dữ liệu quan trọng của người dùng.

Các đối tượng tạo lập Email giả mạo với tiêu đề :”Yêu cầu xác thực tài khoản Apple ID”, lấy tên Icloud Service và Logo của Apple để đánh lừa người dùng là tin nhắn đến từ dịch vụ Icloud chính chủ. Nội dung Email cho biết tài khoản của người dùng đã tạm thời bị khóa do một vài thông tin cá nhân bị thiếu hoặc không hợp lệ, yêu cầu bổ sung các thông tin còn thiếu trong vòng 48 giờ tiếp theo, nếu không tài khoản của người dùng sẽ bị khóa vĩnh viễn. Để khắc phục vấn đề, người dùng sẽ được hướng dẫn truy cập vào đường dẫn được đính kèm trong Email. Sau khi truy cập, đường dẫn sẽ chuyển hướng người dùng tới trang web giả mạo Apple. Tại đây, người dùng sẽ được yêu cầu cung cấp các thông tin cá nhân, tài khoản và mật khẩu Apple ID để tiến hành xác minh và mở khóa tài khoản. Sau khi hoàn tất các thủ tục, các đối tượng xấu sẽ có được tài khoản của người dùng, sử dụng vào nhiều mục đích xấu khác.

Trước tình hình lừa đảo diễn ra, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân đề cao cảnh giác khi nhận được tin nhắn với nội dung tương tự như trên. Cẩn trọng xác thực thông tin thông qua các trang tin uy tín hoặc cổng thông tin chính thống. Tuyệt đối không làm theo hướng dẫn, không truy cập vào các đường dẫn lạ, không cung cấp thông tin cá nhân khi chưa chắc chắn trang web mà mình truy cập là chính chủ. Khi nhận thấy dấu hiệu đáng ngờ, người dân cần nhanh chóng trình báo với lực lượng chức năng để kịp thời điều tra và ngăn chặn hành vi lừa đảo.

6. CẢNH GIÁC KHI NHẬN ĐƯỢC TIN NHẮN GIẢ MẠO SỞ THUẾ VỤ

Mới đây, đài truyền hình WRAL (Bắc Carolina, Hoa Kỳ) đã đưa ra cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo thông qua tin nhắn, giả mạo Sở Thuế Vụ (IRS) thông báo người dân được hưởng một khoản tiền lớn, mục đích là để đánh cắp thông tin và dữ liệu nhạy cảm của người dân.

Các đối tượng lừa đảo tạo lập tin nhắn giả mạo, chủ động gửi tới nạn nhân. Nội dung tin nhắn cho biết theo Đạo luật về kế hoạch giải cứu Hoa Kỳ, nạn nhân sẽ được hưởng 1400$ - khoản tiền này được gọi là khoản “Tác động kinh tế”, được trích từ gói kích thích kinh tế được chính phủ sử dụng nhằm tăng tốc độ phục hồi của Hoa Kỳ từ sau đại dịch COVID - 19. Để lĩnh được khoản tiền kể trên, nạn nhân sẽ cần phải truy cập vào đường dẫn được đính kèm trong tin nhắn. Sau khi truy cập, nạn nhân sẽ được chuyển hướng tới trang web giả mạo của Sở Thuế Vụ. Tại đây, nạn nhân sẽ được yêu cầu cung cấp các thông tin như họ tên, số điện thoại, địa chỉ nhà, thông tin ngân hàng,... để tiến hành các thủ tục nhận tiền. Dựa vào những thông tin mà nạn nhân cung cấp, các đối tượng xấu sẽ sử dụng để thực hiện các giao dịch chuyển tiền bất hợp pháp.

Trước diễn biến của thủ đoạn lừa đảo, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân đề cao cảnh giác khi nhận được tin nhắn thông báo về những khoản tiền bất thường. Cẩn trọng xác minh nội dung tin nhắn thông qua các trang tin uy tín hoặc cổng thông tin chính thống. Tuyệt đối không truy cập vào đường dẫn hoặc tải về ứng dụng lạ, không cung cấp thông tin cá nhân, thông tin ngân hàng hoặc chuyển tiền khi chưa xác minh được tính chính thống của trang web hoặc danh tính của người gửi. Khi bắt gặp thấy dấu hiệu đáng ngờ, người dân cần nhanh chóng trình báo với lực lượng chức năng để kịp thời điều tra và ngăn chặn hành vi lừa đảo.

Theo dõi và cập nhật các thông tin, tình huống thông tin, tình huống, dấu hiệu về lừa đảo trực tuyến tại Cổng không gian mạng quốc gia (https://khonggianmang.vn)

Nếu phát hiện dấu hiệu lừa đảo, hãy gửi phản ánh về địa chỉ của trang Cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam (https://canhbao.khonggianmang.vn)