Cùng nhìn lại các tin tức nổi bật về lừa đảo trực tuyến trong tuần qua (30/09 - 06/10/2024) với series “Điểm tin tuần” của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông. Các thông tin về ATTT, đặc biệt là lừa đảo trực tuyến sẽ được cập nhật hàng ngày/hàng tuần trên kênh thông tin Cổng không gian mạng quốc gia.

Theo dõi kênh thông tin chính thống Cổng không gian mạng quốc gia của Cục An toàn thông tin để cập nhật thường xuyên:

Website: https://khonggianmang.vn/

Facebook:

- https://www.facebook.com/govSOC

- https://www.facebook.com/congkhonggianmangquocgia

TikTok: https://www.tiktok.com/@congkgmqg

YouTube: https://www.youtube.com/@congKGMQG

I. TIN TRONG NƯỚC

1. CẢNH GIÁC TRƯỚC CÁC TÀI KHOẢN FACEBOOK MẠO DANH CÔNG AN HỖ TRỢ LẤY LẠI TIỀN BỊ LỪA

Mạng xã hội (MXH) gần đây xuất hiện một số trang giả mạo các Cục nghiệp vụ thuộc Bộ Công an. Các trang này được xác thực tích xanh, tạo dựng uy tín với người dùng MXH, nhờ đó, dễ dàng hơn trong việc thực hiện hành vi lừa đảo.

Những ngày gần đây, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện một số trang giả mạo các Cục nghiệp vụ thuộc Bộ Công an. Các trang này đăng tải nhiều video và bài viết với nội dung cảnh báo về các phương thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đặc biệt, các đối tượng còn lồng ghép quảng cáo về các dịch vụ hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa đảo với cam kết chỉ thu tiền sau khi nạn nhân đã lấy lại được số tiền đã mất. Đáng nói, những trang giả mạo này được xác thực tích xanh, tạo dựng uy tín giả nhằm đánh lừa người dân, đặc biệt là những người đã từng bị lừa đảo và đang khao khát lấy lại số tiền của mình. Các đối tượng mạo danh hứa hẹn sẽ hỗ trợ thu hồi tiền một cách nhanh chóng và dễ dàng, khiến nhiều người lầm tưởng rằng họ có thể tìm thấy giải pháp cho vấn đề của mình thông qua mạng xã hội. Nhiều nạn nhân vì quá tin tưởng vào các trang này, đã liên hệ để nhờ hỗ trợ, dẫn đến việc bị các đối tượng lừa đảo yêu cầu chuyển tiền để “được hỗ trợ”. Hệ quả là không chỉ số tiền bị lừa trước đó không được lấy lại, mà họ còn tiếp tục mất thêm tiền cho những đối tượng lừa đảo này.

Trước tình hình lừa đảo diễn ra, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần thận trọng và cảnh giác trước những trang Facebook giả mạo này. Tuyệt đối không liên hệ với các trang mạng xã hội quảng cáo dịch vụ như "tiếp nhận hồ sơ", "hỗ trợ lấy lại tiền bị treo", hay "thu hồi tiền lừa đảo". Trước khi tin tưởng, hãy kiểm tra danh tính và độ uy tín của người hoặc tổ chức cung cấp dịch vụ hỗ trợ. Không truy cập vào các đường liên kết hoặc tải về những ứng dụng không rõ nguồn gốc. Không thực hiện theo hướng dẫn và yêu cầu của đối tượng không rõ danh tính. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm như số CCCD, mã OTP, số tài khoản ngân hàng hay mật khẩu tài khoản,... dưới bất kỳ hình thức nào.

Trong trường hợp nghi ngờ bản thân bị lừa đảo, người dân cần ngay lập tức báo cáo cho cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết và ngăn chặn kịp thời.

2. CẢNH BÁO CHIÊU TRÒ GIẢ DANH NHÂN VIÊN VIETTEL ĐỂ CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN NGƯỜI DÙNG

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) vừa khởi tố và bắt tạm giam 5 đối tượng về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo tài liệu điều tra ban đầu, từ tháng 5/2024, Hoàng Văn Hùng (34 tuổi), Trần Công Hoàn (24 tuổi), Trần Công Dung (33 tuổi) và Trần Công Tuấn (28 tuổi, cùng trú tại thôn Xuân Hà, xã Lâm Hợp, huyện Kỳ Anh) đã lên kế hoạch lừa đảo bằng cách sử dụng số điện thoại "rác" (sim không chính chủ), gọi ngẫu nhiên đến nhiều người để tìm kiếm nạn nhân. Khi có người nghe máy, các đối tượng xưng là nhân viên của Viettel và thông báo nạn nhân đã trúng thưởng những phần quà lớn như tiền mặt và xe máy SH trong chương trình tri ân khách hàng của công ty Viettel. Nhiều người đã nhẹ dạ nghe theo lời tư vấn của các đối tượng, nộp một số tiền dưới hình thức mua thẻ cào điện thoại để "đóng phí" và "làm thủ tục nhận thưởng". Sau khi nạn nhân mua thẻ và cung cấp mã thẻ cho các đối tượng, chúng nhanh chóng chuyển các mã thẻ này cho Đinh Thị Thơm (48 tuổi, trú tại xã Dân Tiến, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên) để bán và chia nhau số tiền chiếm đoạt được.

Thủ đoạn chung của các đối tượng này là thông báo cho nạn nhân qua tin nhắn, email, hoặc cuộc gọi đã trúng thưởng giải thưởng lớn dù không hề tham gia bất kỳ chương trình nào. Thêm vào đó, đối tượng sẽ lợi dụng tên tuổi của các tổ chức, công ty lớn để tạo lòng tin, như các nhãn hiệu điện thoại, xe hơi, hoặc các nhãn hàng nổi tiếng. Đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân như số chứng minh nhân dân, số tài khoản ngân hàng, mật khẩu. Ngoài ra, đối tượng còn yêu cầu bạn chuyển khoản một khoản tiền (phí vận chuyển, thuế) để nhận giải thưởng. Thậm chí, đối tượng còn thường tạo áp lực về thời gian, yêu cầu bạn phải hành động ngay lập tức nếu không sẽ mất phần thưởng.

Trước thông tin trên, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân nên thận trọng và cảnh giác trước những tin nhắn, cuộc gọi thông báo trúng thưởng hoặc mời tham gia chương trình tri ân khách hàng miễn phí. Người dân cần chủ động tìm hiểu và kiểm tra, xác minh danh tính đối tượng bằng cách liên hệ qua các trang thông tin chính thống. Tuyệt đối không làm theo hướng dẫn, không thực hiện giao dịch chuyển tiền cho các đối tượng lạ. Không cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm dưới bất kỳ hình thức nào. Không truy cập vào các đường dẫn lạ. Tuyệt đối không chia sẻ số tài khoản ngân hàng, mã OTP, mật khẩu, hoặc bất kỳ thông tin nhạy cảm nào.

Trong trường hợp nghi ngờ bản thân bị lừa đảo, người dân cần ngay lập tức báo cáo cho cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết và ngăn chặn kịp thời.

3. CẢNH GIÁC LỪA ĐẢO GỬI TIN NHẮN BÌNH CHỌN CUỘC THI VẼ TRANH TRÊN MẠNG XÃ HỘI

Ngày 28/9, Công an thị xã Buôn Hồ phối hợp với Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Đắk Lắk đấu tranh, triệt phá thành công và bắt giữ 2 đối tượng về hành vi "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" trên không gian mạng.

Theo đó, từ tháng 2/2024, đối tượng khai nhận đã tạo lập trang web giả mạo bình chọn cuộc thi vẽ tranh 2024, rồi dùng ứng dụng Messenger gửi đường link có tên miền “weebly.com” kèm theo tin nhắn nhờ mọi người tham gia bình chọn. Khi người dùng nhấn vào đường link này, nhập tên tài khoản đăng nhập và mật khẩu thì thông tin này sẽ được lưu lại. Từ đó, đối tượng chiếm quyền truy cập tài khoản Facebook, mạo danh chủ tài khoản nhắn tin cho bạn bè, người thân để vay tiền hoặc nhờ chuyển tiền đến tài khoản ngân hàng có tên trùng với chủ tài khoản Facebook và chiếm đoạt tiền.

Đối với hình thức lừa đảo trên, các đối tượng thường sẽ lợi dụng vào những mối quan hệ như giả dạng bạn bè, người thân, đối tác để khiến nhiều người không mảy may nghi ngờ mà đăng nhập vào website, bình chọn cuộc thi, đăng nhập số điện thoại, mật khẩu Facebook. Sau khi ăn cắp tài khoản Facebook xong, các đối tượng nghiên cứu mục tin nhắn messenger, xem cách thức chủ tài khoản thường nhắn tin rồi giả làm chủ tài khoản nhắn tin cho bạn bè, người thân của họ để nhờ bình chọn cuộc thi trực tuyến. Nếu ai chấp nhận lời yêu cầu tham gia bình chọn, tài khoản của người dùng ngay lập tức sẽ bị đánh cắp, bị các đối tượng này sử dụng để đi lừa đảo.

Trước tình hình lừa đảo, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần đề cao cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo trên. Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn cần nâng cao tinh thần cảnh giác trước các phương thức, thủ đoạn lừa đảo. Không truy cập vào các đường liên kết hoặc tải về những ứng dụng không rõ nguồn gốc. Không thực hiện theo hướng dẫn và yêu cầu của đối tượng không rõ danh tính. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng hay mật khẩu tài khoản dưới bất kỳ hình thức nào. Thực hiện kiểm tra thông tin trên các trang web hoặc kênh truyền thông chính thức của chương trình hoặc tổ chức được đề cập. Thiết lập xác thực hai yếu tố cho tài khoản trực tuyến và cập nhật mật khẩu thường xuyên.

Trong trường hợp nghi ngờ bản thân bị lừa đảo, người dân cần ngay lập tức báo cáo cho cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết và ngăn chặn kịp thời.

II. TIN QUỐC TẾ

4. CẢNH GIÁC VỚI HÌNH THỨC LỪA ĐẢO MẠO DANH CÔNG TY VẬN TẢI XE BUS

Mới đây, người dân sinh sống tại Brighton (Anh) cho biết mạng xã hội xuất hiện nhiều quảng cáo ưu đãi giá vé định kỳ 6 tháng đến từ công ty xe bus địa phương, kêu gọi người dùng tham gia vì chương trình chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Thực chất, đây hoàn toàn là chiêu trò lừa đảo, được các đối tượng xấu sử dụng để chiếm đoạt thông tin của người dân.

Nạn nhân mà các đối tượng nhắm tới chủ yếu là học sinh, sinh viên và người đi làm. Tại Anh, tần suất sử dụng phương tiện công cộng của người dân là vô cùng lớn, điều này vô tình tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo.

Các đối tượng tạo lập các tài khoản cá nhân, fanpage với ảnh đại diện là logo của công ty vận tải xe bus địa phương, đăng tải nhiều bài viết về thông tin và lộ trình của các tuyến xe trên 2 nền tảng là Facebook và X. Sau khi thu hút được một số lượng tương tác nhất định trong mỗi bài viết, các đối tượng đăng tải những quảng cáo về ưu đãi giá vé rẻ bằng một nửa thông thường, đính kèm đường link để đăng ký tham gia dưới phần bình luận của mỗi bài đăng. Khi truy cập vào đường link, người dùng sẽ được chuyển hướng tới website giả mạo, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân và thẻ tín dụng để thực hiện mua vé trực tuyến.

rước thực trạng lừa đảo diễn ra, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo tương tự như trên. Cần tìm hiểu kỹ đối với những sản phẩm được quảng cáo với mức giá rẻ bất thường, nhiều ưu đãi và diễn ra trong thời gian ngắn. Cẩn trọng xác minh tính chính thống của chương trình khuyến mãi thông qua số điện thoại hoặc cổng thông tin của công ty chủ quản. Tuyệt đối không truy cập vào đường link lạ, không cung cấp thông tin cá nhân, ngân hàng đối với các trang web lạ, đáng ngờ. Khi bắt gặp dấu hiệu lừa đảo trên mạng, người dân cần lập tức báo cáo bài đăng để đội ngũ quản lý nền tảng đưa ra các biện pháp kịp thời nhằm ngăn chặn hành vi lừa đảo.

5. CẢNH GIÁC VỚI HÌNH THỨC LỪA ĐẢO MẠO DANH CƠ QUAN QUẢN LÝ VIỄN THÔNG

Người dân Ấn Độ cho biết họ nhận được nhiều cuộc gọi được cho là đến từ Cơ quan Quản Lý Viễn thông, thông báo rằng số điện thoại của họ sẽ bị chặn và yêu cầu thực hiện theo hướng dẫn để biết thêm thông tin.

Các đối tượng chủ động tiếp cận nạn nhân qua điện thoại, yêu cầu làm theo hướng dẫn để được chuyển hướng tới nhân viên hỗ trợ nhằm biết thêm thông tin cũng như giải đáp các khúc mắc. Đây là một thủ đoạn lừa đảo tinh vi, chủ yếu nhắm tới đối tượng là những người cao tuổi - những người ít tiếp xúc với điện thoại và các thiết bị công nghệ.

Ban đầu, các đối tượng sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra các đoạn tin nhắn thoại tự động. Khi bắt đầu gọi điện cho nạn nhân, tin nhắn sẽ được bật với mục đích thông báo về việc chặn số điện thoại của nạn nhân, yêu cầu bấm phím số “9” để được gặp nhân viên hỗ trợ trực tiếp. Sau khi làm theo hướng dẫn, tin nhắn khác sẽ được phát với nội dung: “đang trong quá trình chuyển hướng tới nhân viên, xin quý khách vui lòng chờ trong giây lát”. Trong lúc này, đối tượng sẽ bắt đầu cầm máy và trò chuyện với nạn nhân. Các đối tượng cho biết phía công ty nhận được nhiều báo cáo về việc số điện thoại mà nạn nhân đang sở hữu có dấu hiệu gửi nhiều tin nhắn rác, chứa đựng nội dung quấy rối. Để xác thực lại, nạn nhân được yêu cầu cung cấp các thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, số căn cước công dân,... Với giọng điệu cấp bách, khẩn trương, nhiều nạn nhân nhanh chóng làm theo lời của các đối tượng lừa đảo.

Trước diễn biến của thủ đoạn lừa đảo, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân đề cao cảnh giác khi nhận được các cuộc gọi với nội dung như trên. Khi được tiếp cận, người dân cần bình tĩnh xác minh kỹ danh tính người gọi, đơn vị công tác thông qua số điện thoại chính thống. Tuyệt đối không cung cấp các thông tin nhạy cảm, không thực hiện đóng phí hoặc chuyển tiền cho các đối tượng lạ. Khi nhận thấy có dấu hiệu đáng ngờ, người dân cần trình báo với cơ quan công an, lực lượng chức năng để kịp thời ngăn chặn hành vi lừa đảo và truy vết đối tượng.

6. MALAYSIA: THIỆT HẠI GẦN 12 TỶ USD DO LỪA ĐẢO TRỰC TUYẾN

Theo thống kê của Gogolook - nhà cung cấp các dịch vụ chống gian lận sử dụng công nghệ AI, những vụ lừa đảo xảy ra tại Malaysia trong vòng một năm qua đã để lại thiệt hại lên tới con số 12,8 tỷ USD, tương đương khoảng 3% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của quốc gia này.

Gogolook đã thực hiện khảo sát đối với hơn 1200 người dân Malaysia. Theo báo cáo, 74% số người được hỏi trả lời rằng họ cũng đã từng gặp phải các vụ lừa đảo ít nhất 1 lần trong 1 tháng, trong đó có hơn 30% số người đã từng bị mất tiền sau các vụ lừa đảo đó. Số lượng nạn nhân có thể khôi phục hoàn toàn số tiền bị mất chỉ chiếm vỏn vẹn 2%, giảm mạnh so với 8% của năm trước. Gogolook cũng cho biết thêm rằng số lượng nạn nhân có thể cao hơn nữa, do 70% nạn nhân không báo cáo vụ việc với chính quyền.

Sự gia tăng đáng kể của các vụ việc lừa đảo trực tuyến, đặc biệt là những vụ việc có sự can thiệp của trí tuệ nhân tạo đang trở nên đáng lo ngại. Trong bối cảnh đó, vẫn có khoảng 25% số lượng người Malaysia hoài nghi về tính liên quan của trí tuệ nhân tạo đối với các vụ việc lừa đảo.

Trước diễn biến phức tạp của các vụ việc lừa đảo, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần nâng cao nhận thức trước các phương thức lừa đảo đang nở rộ trong thời gian gần đây. Liên tục cập nhập thông tin về các hình thức mới cũng như các biện pháp phòng ngừa thông qua nguồn tin tức đáng tin cậy và các trang web bảo mật. Cảnh giác với các Email, tin nhắn văn bản đến từ các cá nhân hoặc tổ chức lạ, tuyệt đối không làm theo hướng dẫn của các đối tượng khi chưa xác minh được danh tính. Khi phát hiện thấy có dấu hiệu đáng ngờ, người dân cần trình báo ngay với lực lượng chức năng, cơ quan công an để có các biện pháp xử lý kịp thời đối với hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo dõi và cập nhật các thông tin, tình huống thông tin, tình huống, dấu hiệu về lừa đảo trực tuyến tại Cổng không gian mạng quốc gia (https://khonggianmang.vn)

Nếu phát hiện dấu hiệu lừa đảo, hãy gửi phản ánh về địa chỉ của trang Cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam (https://canhbao.khonggianmang.vn)